W celach opisowych układ krążenia dzieli się na układ krwionośny składający się z serca i naczyń krwionośnych oraz układ limfatyczny. Ten artykuł koncentruje się na układzie limfatycznym i roli, jaką może odgrywać aromaterapia we wspieraniu go. 

Układ limfatyczny

Układ limfatyczny to sieć tkanek i narządów, która składa się głównie z naczyń limfatycznych, węzłów chłonnych i limfy. Migdałki, migdałki, śledziona i grasica również stanowią część układu limfatycznego. 

Układ limfatyczny spełnia trzy główne funkcje:

1. Jest częścią naszego układu odpornościowego, dostarczając zwalczające choroby komórki zwane limfocytami, które pomagają chronić przed chorobami i infekcjami.
2. Pomaga utrzymać równowagę płynów poprzez zbieranie i odprowadzanie płynu tkankowego, a także toksyn i szczątków komórkowych ze wszystkich części ciała.
3. Odgrywa rolę w wchłanianiu tłuszczów i składników odżywczych rozpuszczalnych w tłuszczach. 

Co to jest limfa?

Limfa to przezroczysty, bezwonny, wodnisty płyn, składający się z płynu tkankowego, który jest transportowany przez naczynia limfatyczne. Chociaż limfa wygląda jak osocze krwi, zawiera mniejsze stężenie białek osocza. Limfa składa się z jednego typu komórek zwanego limfocytem (białe krwinki zwalczające infekcje). W przeciwieństwie do krwi płyn limfatyczny nie jest pompowany po całym ciele. Jest przeciskany przez naczynia limfatyczne, kiedy używamy mięśni i płuc. Ruch i ćwiczenia są zatem ważne dla utrzymania zdrowego przepływu limfy.

Jak powstaje limfa?

Krew krąży w tkance ciała, a część osocza ucieka z naczyń włosowatych krwi, przepływając między tkankami, przynosząc do komórek składniki odżywcze, takie jak tlen i woda, i zbierając uszkodzone komórki, komórki rakowe, obce cząstki (bakterie/wirusy) i odpady komórkowe takich jak dwutlenek węgla i mocznik. Osocze staje się płynem tkankowym, gdy znajduje się poza naczyniami włosowatymi krwi i otacza komórki. Podczas gdy większość tego płynu tkankowego wraca do ścian naczyń włosowatych krwi iz powrotem do krwioobiegu, część pozostaje. Jest on gromadzony przez naczynia limfatyczne, gdzie staje się limfą. Następnie przechodzi przez drogę krążenia, opisaną poniżej, i ostatecznie wraca do układu krążenia.

Jaka jest droga krążenia limfy?

Kapilary limfatyczne 

Proces krążenia rozpoczyna się w momencie, gdy naczynia włosowate krwi dostarczają osocze zawierające tlen i składniki odżywcze do komórek tkanek. To osocze wraz z niechcianymi produktami odpadowymi jest zbierane z przestrzeni tkankowej za pomocą maleńkich rurek z ślepymi końcami. Ścianki naczyń włosowatych limfatycznych są grubością pojedynczej komórki, co umożliwia wnikanie do nich płynu tkankowego i jest przepuszczalne dla substancji o większej masie cząsteczkowej niż w naczyniach włosowatych krwi. Płyn przepływa z naczyń włosowatych limfatycznych do naczyń limfatycznych.

Naczynia limfatyczne 

Naczynia chłonne są jak żyły, ponieważ mają cienkie, zapadające się ściany. Ich rolą jest transport limfy szlakiem układu limfatycznego. Naczynia limfatyczne mają znaczną liczbę zastawek, które utrzymują przepływ limfy w tym samym kierunku i zatrzymują przepływ wsteczny.

Węzły chłonne 

Węzeł chłonny to owalna struktura w kształcie fasoli. W całym ciele znajdują się setki węzłów chłonnych, rozmieszczonych celowo wzdłuż przebiegu naczyń limfatycznych. Różnią się wielkością i długością i są zebrane w grupy. Największe zgrupowania znajdują się na szyi, pod pachami i w pachwinie. Podczas gdy niektóre węzły chłonne są powierzchowne, inne są głęboko zakorzenione i znajdują się w pobliżu tętnic i żył.   

Węzły chłonne działają jak filtry, wyłapując i niszcząc szkodliwe lub niepożądane substancje w limfie. Wytwarzają również limfocyty (białe krwinki), które zwalczają bakterie, wirusy, uszkodzone komórki lub komórki rakowe. Po przefiltrowaniu płyn limfatyczny przechodzi do przewodów limfatycznych iz powrotem do krwiobiegu.

• Potyliczny – odprowadza limfę z tylnej części skóry głowy i górnej części szyi
• Podżuchwowa – odprowadza limfę z brody, ust, nosa, policzków i języka
• Szyjkowy (powierzchowny) – odprowadza limfę z dolnej części ucha i okolic policzków
• Szyjkowy (głęboki) – drenuje limfę z krtani, przełyku, tylnej części skóry głowy i szyi, powierzchownej części klatki piersiowej i ramienia
• Pachowe – odprowadza limfę z kończyn górnych i ściany klatki piersiowej
• Pachwinowy – odprowadza limfę z kończyn dolnych i ścian brzucha
• Brzuch – odprowadza limfę z narządów jamy brzusznej
• Podkolanowy – odprowadza limfę z kończyn dolnych przez węzły głębokie i powierzchowne

Przewody chłonne 

Limfa przechodzi przez co najmniej jeden węzeł chłonny, zanim przejdzie do dwóch głównych przewodów zbiorczych, znanych jako przewód piersiowy i prawy przewód limfatyczny, zanim powróci do układu krążenia przez żyły podobojczykowe. 

Przewód piersiowy 

Jest głównym przewodem zbiorczym układu limfatycznego i największym naczyniem limfatycznym organizmu; rozciąga się od drugiego kręgu lędźwiowego przez klatkę piersiową do nasady szyi. Przewód piersiowy zbiera limfę z lewej strony głowy i szyi, lewego ramienia, kończyn dolnych i brzucha, spływa do lewej żyły podobojczykowej i wraca do krwiobiegu 

Prawy przewód limfatyczny 

Jest bardzo krótki. Leży w nasadzie szyi i zbiera się z prawej strony głowy, szyi i prawego ramienia i spływa do prawej żyły podobojczykowej, aby zawrócić do krwiobiegu 

Specyficzne funkcje układu limfatycznego

Naczynia limfatyczne

• Powrót nadmiaru płynu tkankowego do krwi (ok. 3 litry dziennie)
• Powrót białek osocza do krwi
• Transport odpadów do węzłów chłonnych w celu ich rozbicia
• Tłuszcz wchłonięty w jelicie cienkim dostaje się do naczyń włosowatych limfatycznych, które transportują płyn mleczny do przewodu piersiowego 

Węzły chłonne 

• Filtrowanie i fagocytoza – proces, w którym komórki zwane fagocytami wchłaniają lub pochłaniają inne komórki lub cząstki
• Proliferacja limfocytów

Aktywność węzłów chłonnych jest zwiększona, gdy obecna jest infekcja, a nagromadzenie aktywnych i martwych komórek oraz bakterii może powodować powiększenie węzłów. Ten obrzęk może być odczuwalny lub widoczny w szyi, pachach i pachwinie i jest charakterystyczny dla niektórych chorób, takich jak gorączka gruczołowa.

Śledziona jest częścią układu limfatycznego i jest jego największym organem; odpowiada za fagocytozę, rozwój limfocytów i produkcję czerwonych krwinek.  

Grasica jest również częścią układu limfatycznego i znajduje się w klatce piersiowej, za mostkiem i między płucami. Gruczoł ten wytwarza białe krwinki zwane limfocytami T, które są częścią układu odpornościowego i pomagają w zwalczaniu infekcji (Wilson i Waugh, 1996).

Do zaburzeń układu limfatycznego należą: powiększone węzły chłonne spowodowane infekcją, gorączka gruczołowa, obrzęk limfatyczny, chłoniaki Hodgkina lub nieziarnicze.

Jak Aromaterapia może wspomóc układ limfatyczny?

Według Battaglia (2007) aromaterapia może pomóc układowi limfatycznemu w usuwaniu produktów przemiany materii z organizmu, pomagając w ten sposób zapobiegać gromadzeniu się nadmiaru toksyn i płynów, z których wszystkie mogą powodować ból, infekcje i zmęczenie.  

Olejki eteryczne, takie jak lawenda, Lavandula angustifolia, rozmaryn , Rosmarinus officinalis, słodki tymianek, linalol Thymus vulgaris ct i drzewo herbaciane, Melaleuca alternifolia, są znane z tego, że wspomagają układ limfatyczny w wytwarzaniu białych krwinek, które zwalczają infekcje, podczas gdy olejki eteryczne, takie jak niemiecki rumianek Matricaria i rumianek rzymski, Anthemis nobilis, obok rozmarynu i lawendy pomagają w procesie detoksykacji. Ponadto olejki eteryczne, takie jak słodka pomarańcza , Citrus sinensis, stymulują krążenie limfy. Poniżej przedstawiono praktyczne sposoby wykorzystania olejków eterycznych i olejków nośnikowych do wspomagania układu limfatycznego.

Używanie olejków eterycznych do wspomagania układu limfatycznego

Prostym sposobem na osiągnięcie synergistycznej, zrównoważonej mieszanki jest wybranie nuty górnej, środkowej i podstawowej w proporcji 4:8:2. Wszystkie olejki eteryczne powinny być zmieszane z olejem bazowym lub kremem o maksymalnej mocy 2,5% dla dorosłych uważanych za ogólnie zdrowych.

Oleje z nutami głowy	Olejki z nutą środkową	Oleje z nutą bazy
Bergamotka (Cytrusowa Bergamia)	Rumianek niemiecki (Matricaria chamomilla)	Neroli (Citrus aurantium amara)
Ravensara (Ravensara aromatyczna)	Rumianek Maroc (Ormensis multicaulis)	Róża Otto (Rosa damascena)
Słodka Pomarańcza (Citrus sinensis)	Rumianek rzymski (Athemis nobilis)	Drzewo sandałowe (album Santalum)
Drzewo herbaciane (Melaleuca alternifolia)	Lawenda (Lavandula angustifolia)
Słodki Tymianek (Thymus vulgaris ct linalol)	Rozmaryn (Rosmarinus officinalis)

Sugerowane przepisy na stymulację układu limfatycznego

Przepis 1

• 4 krople słodkiego tymianku
• 8 kropli rozmarynu (unikaj w ciąży, epilepsji i nadciśnieniu)
• 2 krople drzewa sandałowego
• 30ml kremu bazowego lub oleju nośnikowego

Stosować raz dziennie po kąpieli.

Przepis 2

• 4 krople bergamotki (unikaj bezpośredniego światła słonecznego i leżaków, jeśli używasz tego oleju w mieszankach)
• 8 kropli lawendy
• 2 krople Rose Otto
• 30ml oleju słonecznikowego

Przepis 3

• 4 krople drzewa herbacianego (prawdopodobnie uczulające na niektóre osoby)
• 8 kropli rumianku rzymskiego (nie stosować, jeśli istnieją alergie na rumianek rzymski i inne składniki złożone)
• 2 krople neroli
• 30ml olejku ze słodkich migdałów (nie stosować przy alergii na orzechy)

kąpiel z ciepłą wodą, dodaj 10ml mieszanki, zrelaksuj się w wannie przez minimum 15 minut. Unikaj zachlapania oczu.

Masaż limfatyczny wykonywany przez wykwalifikowanego lekarza może być uważany za jeden z najskuteczniejszych sposobów na stymulację spowolnionego układu limfatycznego.